آیا کیست لثه خطرناک است؟ بررسی کامل علل، علائم و راه‌های درمان
کیست لثه یا کیست پریودنتال، یک ضایعه شایع ولی اغلب نادیده‌گرفته‌شده در بافت‌های نرم اطراف دندان است. این کیست‌ها معمولاً در ناحیه لثه، اطراف ریشه دندان یا استخوان فک تشکیل می‌شوند و می‌توانند از طریق التهاب مزمن، عفونت دندان یا آسیب‌های بافتی ایجاد شوند. بسیاری از افراد در مراحل اولیه متوجه وجود کیست لثه نمی‌شوند، چرا که این عارضه ممکن است بدون درد و علامت باشد. اما در صورت عدم رسیدگی، می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامت دهان و دندان داشته باشد. در این مقاله به‌طور جامع بررسی می‌کنیم که آیا کیست لثه خطرناک است یا خیر، چه علائمی دارد، چگونه درمان می‌شود و چه اقداماتی برای پیشگیری از آن مؤثر است.
کیست لثه چیست؟
کیست لثه یک ساختار کیسه‌مانند است که در بافت نرم یا استخوان اطراف دندان‌ها ایجاد می‌شود. این کیست ممکن است حاوی مایع، چرک یا بقایای سلولی باشد و در بسیاری موارد ناشی از عفونت دندان، ضربه یا مشکلات مربوط به ریشه دندان است. شایع‌ترین نوع آن، کیست پریودنتال است که در نتیجه التهاب لثه یا بیماری‌های پریودنتال (لثه‌ای) ایجاد می‌شود.
علت ایجاد کیست لثه
دلایل مختلفی در ایجاد کیست‌های لثه نقش دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
-
بیماری‌های پریودنتال (التهاب لثه): التهاب مزمن بافت‌های اطراف دندان می‌تواند زمینه‌ساز تشکیل کیست شود.
-
عفونت ریشه دندان (پالپیت یا نکروز پالپ): گسترش عفونت از داخل دندان به ناحیه اطراف ریشه منجر به ایجاد کیست یا آبسه می‌شود.
-
ضربه به دندان: آسیب فیزیکی به دندان یا لثه می‌تواند باعث مرگ پالپ دندان و در نهایت تشکیل کیست شود.
-
دندان‌های نهفته یا نیمه نهفته: مانند دندان عقل نهفته که به بافت اطراف فشار وارد می‌کند.
-
رشد ناهنجار دندان‌ها یا کیست‌های تکاملی: برخی کیست‌ها مادرزادی یا ژنتیکی هستند.
علائم کیست لثه
بسیاری از کیست‌های لثه در ابتدا بدون علامت هستند، اما با گذشت زمان و افزایش اندازه می‌توانند علائم زیر را ایجاد کنند:
-
تورم در ناحیه لثه یا فک
-
احساس فشار یا درد در ناحیه کیست
-
قرمزی و التهاب لثه اطراف
-
ترشح چرک یا مایع بدبو از ناحیه کیست
-
خونریزی لثه‌ها
-
شل شدن دندان‌ها در ناحیه درگیر
-
بوی بد دهان مداوم
-
مشکل در باز و بسته کردن دهان (در موارد شدید)
آیا کیست لثه خطرناک است؟
بله، در صورت بی‌توجهی، کیست لثه می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. در حالی که بسیاری از کیست‌ها خوش‌خیم و قابل درمان هستند، عوارض عدم درمان به‌موقع شامل موارد زیر است:
۱. ریزش دندان‌ها
کیست‌های درمان‌نشده می‌توانند به تحلیل استخوان فک اطراف دندان منجر شوند، که در نتیجه باعث شل شدن یا افتادن دندان‌ها خواهد شد.
۲. گسترش عفونت
عفونت ناشی از کیست ممکن است به بافت‌های اطراف، سینوس‌ها یا حتی به جریان خون منتقل شود که عارضه‌ای بسیار خطرناک به‌شمار می‌آید.
۳. تخریب استخوان فک
با گسترش کیست، استخوان اطراف به تدریج تحلیل می‌رود و ساختار فک ضعیف می‌شود که ترمیم آن دشوار خواهد بود.
۴. تشکیل آبسه
کیست در صورت ترکیدن یا عدم درمان می‌تواند تبدیل به آبسه چرکی دردناک شود که نیاز به مداخله اورژانسی دارد.
۵. تأثیر بر درمان‌های دندانی
وجود کیست لثه می‌تواند مانع موفقیت درمان‌های دیگر مانند ایمپلنت، ارتودنسی یا عصب‌کشی شود.
روش‌های تشخیص کیست لثه
برای تشخیص قطعی کیست لثه، دندانپزشک پس از معاینه بالینی ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:
-
رادیوگرافی (عکس‌برداری پانورامیک یا پری اپیکال)
-
CBCT (تصویربرداری سه‌بعدی) برای بررسی عمق و محل دقیق کیست
-
آزمایش ترشحات یا نمونه‌برداری در موارد مشکوک به کیست‌های پیچیده یا نادر
درمان کیست لثه
درمان کیست لثه به اندازه، نوع و محل آن بستگی دارد. برخی از روش‌های رایج درمانی شامل:
۱. درمان دارویی
در مراحل ابتدایی یا موارد التهابی، استفاده از آنتی‌بیوتیک، دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال و مسکن‌ها ممکن است کافی باشد.
۲. درمان ریشه (عصب‌کشی)
اگر کیست ناشی از عفونت ریشه دندان باشد، عصب‌کشی می‌تواند راه حل مؤثری باشد.
۳. جراحی کیست‌برداری (Cystectomy)
در موارد بزرگ یا مزمن، جراحی برای خارج کردن کامل کیست توصیه می‌شود. این عمل معمولاً سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
۴. درمان‌های تکمیلی
در صورت تخریب استخوان، ممکن است نیاز به پیوند استخوان یا درمان‌های بازسازی فک وجود داشته باشد.
آیا کیست لثه قابل پیشگیری است؟
بله، با رعایت بهداشت دهان و پیروی از توصیه‌های دندانپزشک می‌توان از بروز بسیاری از کیست‌های لثه پیشگیری کرد. مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه:
-
مسواک زدن صحیح و منظم
-
استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه
-
مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک (هر ۶ ماه یک‌بار)
-
درمان به‌موقع پوسیدگی‌ها و عفونت‌های دندانی
-
ترک سیگار و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
کیست لثه اگرچه ممکن است در مراحل اولیه بی‌خطر به نظر برسد، اما در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند ریزش دندان، آبسه، تحلیل استخوان و حتی تأثیر منفی بر سلامت عمومی شود. تشخیص زودهنگام، مراجعه به دندانپزشک و انجام درمان مناسب، کلید اصلی در پیشگیری از پیامدهای خطرناک این عارضه است. پس در صورت مشاهده علائمی مانند تورم، درد یا خروج ترشح از لثه، نباید آن را نادیده گرفت.
✅آشنایی با دکترالهه بداقی
برای ویزیت و مشاوره با متخصصین کلیک کنید
ما را در اینستاگرام همراهی کنید
